رییس اتحادیه انجمن‌های علمي گروه حقوق ایران و معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزیر دادگستری درباره حمله موشکی ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عین الاسد گفت: براساس موازین، اصول و عرف حقوق بین‌الملل، اقدام متقابل ایران در پاسخ به تروریسم دولتی و جنایت فجیع آمریکا، بر مبنای عمل مقابله به مثل، بطور کلی واجد وصف مشروعیت است.

محمود عباسی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار قضائی ایرنا ادامه داد: البته باید اذعان داشت که ماهیت و نوع جنایت آمریکا باعث می شود تا اقدام نظامی ایران در حمله موشکی به پایگاه عین الاسد را نوعی اخطار مشروع و نه دفاع مشروع بدانیم.
وی خاطرنشان کرد: در حقیقت همانطور که مقام معظم رهبری نیز از این اقدام با عنوان «یک سیلی» یاد کردند و نه مصداقی از یک انتقام، متناظراً در بُعد حقوقی، حمله محدود موشکی به مواضع آمریکای متجاوز در پاسخ به جنایات این کشور، اقدامی صرفاً اخطارگونه و به واقع، نامتناسب با اصل جنایت و میزان خسارات مادی و معنوی وارده به جمهوری اسلامی ایران است.
عباسی اضافه کرد: اقدامات بعدی برای اخراج آمریکا از منطقه از سوی دولت های عراق و ایران و دیگر اقداماتی که انتقام سخت جمهوری اسلامی ایران تعبیر می شود، می تواند مصداق بارز و حقیقی دفاع مشروع باشد.
این حقوقدان یادآور شد: دولت عراق به عنوان حاکمیت رسمی و مشروع کشوری که اقدام جنایتکارانه آمریکا در آن رخ داد، فارغ از جرایم ارتکاب یافته، حق دارد، خروج نیروهای نظامی آمریکا را مطالبه کند که این مسأله نیز اخیرا به تصویب پارلمان عراق رسید.
وی افزود: در صورت استنکاف آمریکا و ادامه تجاوز این کشور به خاک عراق، این امر متعاقباً اقدام متقابل و دفاع مشروع را موجه می کند و در این راستا، کمک ایران به عراق برای اخراج آمریکا در چارچوب حق دفاع مشروع جمعی و وفق ماده ۵۱ منشورملل متحد، میسر می شود.
عباسی گفت: بر اساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد، در زمان وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو سازمان ملل متحد تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد، کشور مزبور دارای حق ذاتی دفاع از خود، خواه به صورت فردی یا دسته جمعی است.

***ترور سردار سلیمانی چهره خبیث آمریکا را آشکار کرد
معاون وزیر دادگستری اقدام جنایتکارانه آمریکا در ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی و همراهان وی را نمونه‌ای بغرنج در تاریخ حقوق بین‌الملل دانست و گفت: اقدامات اخیر آمریکا نشان داد پشت همه جانبداری‌ها از حقوق بشر و دفاع از ملت‌ها در مقابل دولت ها، چهره‌ای خبیث و سفاک پنهان است.
وی با اشاره به اهمیت جنبه حقوقی ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی و همراهان وی از سوی دولت جنایتکار آمریکا افزود: سابقه آمریکا پیش از این واقعه هم سیاه بوده است. با این حال، اقدام شنیع و بی پروایانه این کشور در ترور سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی و همراهان وی، همانقدر که به لحاظ نظامی، سیاسی و اجتماعی آبستن توجه و تحول است، از جنبه حقوقی، نمونه ای بغرنج و بسیار حساس در تاریخ حقوق بین الملل محسوب می شود.
سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی مهندس از فرماندهان مقاومت پس از عمری مجاهدت بامداد جمعه ۱۳ دی ماه در حمله بالگردهای آمریکایی در فرودگاه بغداد به شهادت رسید.
بر اساس اعلام پنتاگون، وزارت دفاع آمریکا، دستور این حمله هوایی را دونالد ترامپ رییس جمهوری این کشور صادر کرده بود.
در پی تاکید مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر گرفتن انتقام از آمریکا در پی به شهاد رساندن سردار سلیمانی، رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی مدعی شد که کشورش با تجهیزات نظامی جدید به هرگونه حمله احتمالی ایران پاسخ خواهد داد.
ترامپ مدعی شد اگر ایران هر یک از آمریکایی ها یا دارایی‌های آن را مورد هدف قرار دهد، ۵۲ نقطه در ایران از جمله مراکز فرهنگی را هدف قرار می دهد.
در واکنش به اقدام تروریستی روز جمعه ۱۳ دی که منجر به شهادت سردار سلیمانی شد، روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بامداد چهارشنبه از شلیک دهها موشک بالستیک به سمت پایگاه عین‌الاسد آمریکا واقع در استان الانبار عراق خبر داد.
وی ادامه داد: اقدام به ترور و پذیرش صریح توأم با وقاحت آن از سوی دولت آمریکا با چنین اوصافی تا کنون مسبوق به سابقه نبوده است. ضمن اینکه تمسک به استدلالی ناروا و مضحکانه مبنی بر عملیات پیشدستانه به منظور پیشگیری از اقدامات علیه منافع این کشور، برای فرار از بار مسئولیت، به عنوان ادعایی مبهم، فاقد سند و مدرک و به غایت نابخردانه و نامقبول در ترازوی قضاوت حقوقی برشمرده می شود.
عباسی با اشاره به برخی جنایات آمریکا در طول چند دهه اخیر اظهار داشت : رویکرد متناقض این دولت در مواجهه با تروریست های القاعده و داعش، تعرض و تجاوز به خاک کشورهای منطقه در دهه اخیر با اقسام عملیات نظامی و استفاده از ابزار و ادوات مختلفی از فشنگ، موشک و پهپاد گرفته تا استفاده از سلاح های نامتعارف دارای اورانیوم خفیف شده، تهدید نسل ها و تخریب محیط زیست، تأسیس مراکز نظامی و افزایش سلاح های هسته ای، مساعدت به جنگ افروزی و ثروت اندوزی در سایه فروش و تجارت سلاح، به تاراج بردن سرمایه های ملی کشورها و به ویژه طمع به ذخایر نفتی آنان، اقدام علیه امنیت دولت های مشروع و دخالت در ساخت نظام سیاسی آنها در زمره جرایمی نابخشودنی است که آمریکا با بهره گیری از بهانه­های نخ نمای حقوق بشر و آزادی ملت ها انجام داده است.
معاون وزیر دادگستری اضافه کرد: از دلایل عمده شانه خالی کردن ایالات متحده آمریکا از مسئولیت بین المللی در قبال اقدامات خود در کنار سوءاستفاده از قدرت نفوذ و رسانه، عدم پیگیری، پایمردی و روشنگری حقوقیِ کشورها و گروه ها و اشخاص زیاندیده از سیاست ها و اقدامات آمریکا در جوامع بین المللی است.
این حقوقدان خاطرنشان کرد: اگر هر شخص حقیقی یا حقوقی و هر دولتی بخواهد برای رفع توهم خود مبنی بر اقدام احتمالی دیگری دست به جنایت و ترور بزند، قواعد رفتاری حاکم بر حقوق بین الملل حتی نسبت به عیار نازلِ قوانین هرج و مرج گونه­ بدوی نیز تنزل می یابد.
عباسی افزود: آمریکا در اقدامی بی سابقه و شرم آور، به طور رسمی و از سوی بالاترین مقام اجرایی خود، دستور جنایت علیه فرمانده نظامی عالی رتبه یک کشور عضو سازمان ملل متحد را در خاک کشوری ثالث صادر می کند در حالی که نفس حضور آمریکا در عراق، بر اساس قواعد حقوق بین الملل فاقد مشروعیت و پشتوانه حقوقی است و با استقلال و تمامیت ارضی عراق در تناقض و تنافی است و در سوی مقابل، حضور سردار سلیمانی و هیأت همراه وی، با توجه به دعوت رسمی مقام عراقی، کاملا موجه و مشروع بوده است.

***اقدام آمریکا عملی معارض قواعد حقوق بین الملل بود
عباسی با اشاره به قوانین و اسناد بین المللی گفت: اقدام آمریکا را می توان به عنوان عملی معارض قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه و جنایت تروریستی محکوم کرد.
وی با اشاره به مقدمه منشور ملل متحد اظهار داشت: در مقدمه این منشور بر پیشگیری از جنگ و تحقق صلح و امنیت، تقبیح هر گونه تجاوز و اهمیت پایبندی به اصول و روش های مبتنی بر عدم استفاده از نیروهای مسلح به عنوان تهدیدی برای صلح اشاره شده است همچنین تصریحات و تأکیدات این منشور، مبین قواعدی است که اقدامات خودسرانه و جنایتکارانه دولت ها را خلاف مواد منشور و روح حاکم بر آن قرار می دهد.
این حقوقدان با اشاره به اعلامیه حقوق بشر افزود: حق بر حیات و امنیت فردی برای تمامی ابنای بشر فارق از رنگ، نژاد، عقیده، مذهب و ملیت شناخته شده، بنابراین هیچ شخص یا دولتی نمی تواند حیات یک انسان را به جز بر اساس قانون، سلب کند و خلاف این قاعده، مسئولیت آور است.
معاون وزیر دادگستری خاطرنشان کرد: بر اساس اساسنامه دیوان کیفری بین المللی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی در حوزه صلاحیت رسیدگی از سوی دیوان مزبور است و با ملاحظه تطبیق اقدام آمریکا بر عنوان و مصداق جنایت، بر اساس این سند نیز، تعقیب کیفری شخص رئیس جمهوری آمریکا و سایر عاملان این جنایت، از سوی دولت های ایران و عراق، ممکن است.

***آمریکا جنگ را با تروریسم در هم آمیخت
معاون وزیر دادگستری با اشاره به تهدید ترامپ به انهدام مراکز فرهنگی ایران گفت: قواعد رفتاری و حقوقی بر دوران جنگ حاکم است؛ جنگ باید عاری از تروریسم، اقدام علیه غیرنظامیان و اماکن غیرنظامی باشد.
وی افزود: در این مورد، آمریکا نه تنها جنگ را با تروریسم در هم آمیخت و شرافت بین المللی خود را خدشه دار کرد، بلکه با تهدید علنی و آشکار رئیس جمهور آن کشور مبنی بر انهدام سایت ها و مراکز فرهنگی ایران، تیر خلاص را بر پیکره تزویر و ریا وارد کرد و نشان داد پشت همه جانبداری ها از حقوق بشر و دفاع از ملت ها در مقابل دولت ها، چهره ای خبیث، کریه و سفاک گونه پنهان است.

***پیگیری ها و اقدامات حقوقی بین المللی
عباسی درباره پیگیری ها و اقدامات حقوقی بین المللی گفت: به رغم اینکه ایالات متحده آمریکا با استفاده از ابزار نفوذ، فعالیت ها و جریان سازی های رسانه ای و چیرگی اقتصادی و سیاسی خود همواره سعی داشته است تا مانعی بر راه احقاق حق ملت های آزاده جهان باشد، اما باید توجه داشت که در این مورد، تعقیب حقوقی پرونده ترور سپهبد سلیمانی و پیگیری مجدانه از طرق مختلف از سوی مقامات دیپلماتیک و حقوقی کشور، می تواند به اقداماتی چون طرح موضوع در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و شورای حقوق بشر آن و صدور قطعنامه و بیانیه علیه اقدامات آمریکا، منتج شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این، اقدام برای طرح شکایت در نهادهای بین المللی نظیر دیوان کیفری بین المللی همراه با تصریح و تأکید بر چهره مجرمانه و جنایتکارانه آمریکا و لزوم ایراد مسئولیت کیفری برای اشخاص جنایتکار این حادثه از جمله رئیس جمهور آن کشور و سایر عاملان این جنایت، ضمن اینکه ابعاد این اقدام تروریستی را با گذر زمان به دست فراموشی نمی سپارد، می تواند مسئولیت اخلاقی و سیاسی آمریکا را در جهان به ویژه از منظر قضاوت افکار عمومی، سنگین تر کند.
عباسی اظهار داشت: فشار ناشی از افکار عمومی و فروپاشی هژمونی و هیمنه پوشالین آمریکا به عنوان مدعی و متکفل حقوق بشر، جرأت و جسارت سایر ملت ها و دولت ها را برای فشردن گریبان این ابرقدرت در قبال اقدامات مجرمانه خود در پی دارد و اثری همتراز و حتی بیشتر از اخطار نظامیِ جمهوری اسلامی ایران در حمله اخیر موشکی به آمریکا برجای می گذارد.

روابط عمومی اتحادیه انجمن‌های علمي گروه حقوق ایران