رئیس اتحادیه انجمن‌های علمي گروه حقوق ایران  و رئیس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در گفتگو با هیات اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی: اخلاق حلقه مفقوده مناسبات اجتماعی امروز جامعه ماست.

دکتر محمود عباسی رییس انجمن علمی حقوق پزشکی ایران در گفتگو با هیات اندیشه ورز دین، سلامت و سبک زندگی حوزه های علمیه خراسان رضوی با اشاره به اینکه امروزه اخلاق حلقه مفقوده مناسبات اجتماعی جامعه ماست تاکید کرد بدون پایبندی به ارزش های اخلاقی شالوده جامعه از هم می پاشد و باید گفت اخلاق حلقه اتصال مناسبات اجتماعی است. ما در جامعه ای زندگی می کنیم که متاسفانه ارزش های اخلاقی در همه حوزه ها فروریخته و این اختصاص به حوزه ای خاص هم ندارد. در کدام یک از حوزه های اخلاق سیاسی، اخلاق اجتماعی، اخلاق خانوادگی، اخلاق زیستی، اخلاق اقتصادی، اخلاق فرهنگی، اخلاق پزشکی، اخلاق علمی، اخلاق حرفه ای ... می توانیم مدعی باشیم که ما بر محور ارزش های اخلاقی حرکت می کنیم. گرچه ما جامعه ای فقه گرا شده ایم اما اخلاقیات را در همه حوزه های آن نادیده انگاشته ایم. برخی تصور می کنند که با فقه و حقوق می توان جامعه را اداره کرد اما لازم است نیم نگاهی به وضع موجود جامعه داشته باشند. اساسا ما اعتقاد داریم وفور قوانین در جامعه جرم زاست. در فرانسه که بیش از دویست سال قدمت قانونگذاری دارد حدود چهار هزار قانون دارد اما در جامعه ما با یکصد سال سابقه قانونگذاری چهارده هزار قانون؟! این امر نشان می دهد که ما چقدر به بیراهه می رویم. چگونه ممکن است در یک جامعه دینی که باید محور آن بر اخلاقیات استوار باشد اینگونه از اخلاقیات گریزان است. در پیشینه تمدنی اسلام و ایران اخلاقیات مقدمه کار و اشتغال بود و صاحبان صنوف و حرف ابتدا می بایست خود را مجهز به سلاح اخلاق و ممهز به ملکه نفسانی و  نهادینه کردن آن می کردند تا صلاحیت اشتغال به صنوف و حرف را بیابند و ما امروز چقدر با حکمت پیشین خود فاصله گرفته ایم. و اینجاست که باید گفت در جامعه ای که اخلاق نباشد آن جامعه مرده است.  این تذهبون؟!

نایب رئیس انجمن بین المللی اخلاق زیست اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود افزود قطار توسعه علمی کشور باید روی ریل ارزش ها و اخلاقیات حرکت کند و ما چقدر از این مباحث فاصله گرفته ایم. در کویر بدور از اخلاق و معنویت غرب برای ترمیم این نقیصه راهکاری جایگزین برگزیدند و گفتند حال که نمی توانیم اخلاق فضیلت گرا را در جامعه حاکم کنیم و از طرفی نمی توانیم زمان را متوقف کنیم تا انسان هایی اخلاقی تربیت کنیم در پرتو اندیشه پروفشنالیسم گفتند ما باید یک سازمان اخلاقی داشته باشیم تا در پرتو آن افراد نتوانند راه به بیراهه بپیمایند. هر کس که می خواهد سوار بر این قطار صنوف و حرف گردد باید به لوازم آن پایبند باشد و نمی تواند در اشتغال به صنوف و حرف پای از دایره اخلاق برون نهد. این اندیشه که از آن بعنوان اخلاق حرفه ای یاد می کنیم در مقابل اخلاق ارسطویی قد برافراشت و جوامع غربی بخوبی از این نحله فکری برای مدیریت جامعه خود بهره جستند.

سال ها قبل که ما در پاریس به تحصیل اشتغال داشتیم یکی از علمای برجسته شما از مشهد مقدس برای ایام محرم به پاریس آمده بود در سخنرانی های خود می گفت ما در این کوچه و خیابان می بینیم که مردم چگونه به هم احترام می گذارند کسی آب دهانش را در خیابان و پیاده رو نمی اندازد. مردم حقوق شهروندی را رعایت می کنند مردم بدانید که اینها اخلاق رسول الله ص است.

البته ما شیفته و شیدای غرب نیستیم اما برخی واقعیات و تجربیات جوامع غربی را باید بپذیریم و بدان پایبند باشیم. البته در میان این دو مشرب فکری بنظر می رسد که بهترین گزینه جمع بین آنهاست: ما هم به اخلاق فضیلت گرا و اخلاق اسلامی نیازمندیم هم به اخلاق حرفه ای. از مرحوم علامه طباطبایی سئوال کردند که چرا در جوامع غربی که مردم دین ندارند اینقدر باران می بارد ولی در جامعه اسلامی ما از رنج بی آبی می نالیم؟  فرمودند برای اینکه در جوامع غربی به حقوق شهروندی احترام می گذارند. بنابر این باید تاکید کرد که پایبندی به اخلاقیات و حقوق شهروندی که محور هر دو بر پایه کرامت انسانی استوار است تنها راه گریز ناپذیر جوامع انسانی است.

روابط عمومی اتحادیه انجمن‌های علمي گروه حقوق ایران