به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دکتر محمود عباسی- مدیر دپارتمان سلامت معنوی و رییس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی که برای شرکت و ایراد سخنرانی در کنفرانس هم­اندیشی دانشگاه­های علوم پزشکی کشور در حوزه سلامت معنوی به یزد سفر کرده است. در سخنرانی خود با عنوان سلامت معنوی در آموزه­های دینی و عرفان اسلامی تأکید کرد: در سال 1387 که نخستین دپارتمان سلامت معنوی کشور را در مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دایر و با اجرای ده­ها طرح تحقیقاتی و اختصاص حدود ده شماره از فصلنامه­های علمی- پژوهشی- اخلاق پزشکی- فقه پزشکی و اخلاق زیستی زمینه تحقیق و پژوهش در این زمینه را در سطح ملی فراهم کردیم و یا در اوایل ده نود که با همکاری جناب آقای دکتر عزیزی و جناب آقای دکتر مرندی دپارتمان سلامت معنوی فرهنگستان علوم پزشکی را راه­اندازی و برگزاری همایش­های ملی سلامت معنوی را در دستور کار قرار دادیم، کسی تصور نمی­کرد با گذشت حدود پانزده سال، سلامت معنوی بصورت دغدغه اصلی و مهم دانشگاه­ها و مراکز تحقیقاتی کشور تبدیل شود. برگزاری این اجلاس تبلور عینی این همت بلند است و نمایانگر عزم و جزم ملی برای حاکمیت سلامت معنوی در کنار اخلاق پزشکی در مراکز درمانی و بیمارستان­ها. باید این طلیعه درخشان را به فال نیک گرفت و از مسئولان و متولیان نظام سلامت خواست که پرداختن به اخلاق و معنویت را وجهه همت خود قرار دهند.

وی افزود: دیدگاه معنوی بر روی باورها، نگرش، ارزش ها و رفتارهای انسان تاثیر عمیق دارد و بر روی بیوشیمی و فیزیولوژی بدن نیز تاثیر می گذارد. این تاثیر بر روی جسم و ذهن نشانه  تندرستی معنوی است. معنویت از چهار طريق بر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی تاثیر می گذارد:

·         تعهد  مذهبی و معنویت سبب عمل به رفتارهای بهداشتی توصیه شده در ادیان مذهبی می گردد.

·         دعا و نیایش، عبادت و شرکت در مراسم مذهبی و معنوی سبب افزایش حمایت  اجتماعی می گردد که یکی از تعیین کننده های اجتماعی سلامت بشمار می رود.

·           احساس رضایت حاصل از معنویت مانند ایمان، صداقت و بخشش از طریق  نوروپپتیدهای پیام رسان، اثر تقویت کننده بر روی ارگان های بدن و سیستم ایمنی می گذارد.

·         اثرات ماورای طبیعی که برای انسان ناشناخته اند.

معنی داری و هدفمندی در زندگی،  ایمان و توکل و تجربه تعالی، نمود معنوی فردی و اجتماعی و رفتارهای اخلاقی

چهار بخش اساسی چتر معنویت را تشکیل می دهند. که از سه طریق سایکونورو بیولوژیک، رفتارهای بهداشتی توصیه شده در ادیان مذهبی و حمایت اجتماعی حاصل از مشارکت کرر امور معنوی ، سایر ابعاد سلامت را تحت تاثیر قرر داده و سبب پیشگیری از بیماری، درمان و بهبودی بیماری، افزایش تحمل به بیماری، و کاهش تقاضا برای استفاده از خدمات بهداشتی درمانی می گردد.

وی در پاسخ به این سوال که چرا باید سلامت معنوی را در سیاست گذاری نظام با حروف عادی  سلامت لحاظ نمود. گفت:

1. اثرات داشتن دیدگاه معنوی بر روی سلامت جسمی، روانی و اجتماعی اثبات شده است و کاهش سلامت معنوی یکی از علل اصلی افت شاخص های سلامتی در ابعاد دیگر است.

2. نقش سلامت معنوی در تسریع بهبود بیماری ها و افزایش تحمل بیماری اثبات شده است و لازم است در زمان بیماری از فرصت مداخلات معنوی در بهبود بیماران استفاده کرد.

3. داشتن دیدگاه معنوی قوی در کاهش تقاضای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی موثر است لذا برای کاهش هزینه های درمانی می توان از این مداخلات استفاده کرد.

4. در بهبود وضع سلامت معنوی، یکی از اعضای تیم کاری درگیر، متخصصین سلامت هستند.

نایب رییس انجمن بین المللی اخلاق زیستی اسلامی در ادامه سخنان خود افزود: سلامت مذهبی و سلامت معنوی در اسلام مترادف یکدیگر شناخته شده اند و در ارتباط تنگاتنگ با سلامت روان سازمان شخصیت فرد را شکل می دهند. در این زمینه به شواهد، آیات و احادیث که از این موضوع حمایت می کنند اشاره می گردد.

( وننزل من القرآن ما هو شفاء ورحمة للمؤمنين ولا يزيد الظالمين إلا خسارة) (اسراء: ۸۲)

( الذین آمنوا و تطمئن قلوبهم بذكر الله ألا بذكر الله تطمئن القلوب) (رعد: 28)

وی در جمع بندی سخنان خود گفت: بر اساس بینش اسلامی، هر انسانی از هنگام تولد، با فطرت الهی و گرایش ذاتی به خداشناسی قدم به عرصه زندگی می گذارد. ساختار وجودی انسان به گونه ای است که او را به سوی خدا هدایت می کند و در این میان، تفاوتی بین مسلمان و غیر مسلمان وجود ندارد، بلکه همه انسان ها در آغاز زندگی، از استعداد خاصی برای حقیقت جویی و نیل به کمال بهره مند هستند و به فرموده پیامبر اکرم (ص) هر نوزادی با فطرت خدایی زاده می شود (محمد باقر مجلسی، ۲۸۱).  با وجود این، فطرت و ساختار وجودی انسان در همه شرایط به صورت یکسان عمل نمی کند و ممکن است عوامل نامساعد بیرونی و محیط ناسالم زندگی مانع از شکوفایی و بروز نقش صحیح آن گردد. (اعرافی و همکاران، ۱۳۷6). عمل به آموزه های دینی و عرفان اسلامی مسیری به سوی معنویت و سلامت معنوی است.  دین به زندگی بشر معنا می بخشد و او را در کنار خوشی ها و شیرینی ها، رنج ها و شکست ها، از دست دادن ها و ناکامی ها، تنها نمی گذارد و این رنج ها و خوشی ها و نعمت ها و نقمت ها را برای امتحان و آزمودن انسان تبیین می نماید.

توجه به سلامت معنوی و آموزش آن در دوران اوایل کودکی: بر این اساس لازم است به این جنبه از وجود آدمی، بخصوص در مورد کودکان و نوجوانان، توجه ویژه ای مبذول گردد تا حس دینی آنها شکوفا شود. زیرا شکل گیری شخصیت و پرورش سلامت معنوی در انسان از همان دوران کودکی و نوجوانی صورت می گیرد. اصولا ایمان، تأثیر بسزایی در نفس انسان دارد، چرا که اعتماد به نفس و قدرت او را بر صبر و تحمل سختی های زندگی افزایش می دهد و احساس امنیت و آرامش را در نفس او مستقر می سازد و در درونش آسودگی خاطر به وجود می آورد.

روابط عمومی اتحادیه انجمن‌های علمي گروه حقوق ایران